Franciszek Nowotny

---

Życiorys

Franciszek Kazimierz Nowotny przyszedł na świat 30 kwietnia 1904 roku w Nowym Targu. Jego rodzice, Kazimierz Nowotny, adwokat oraz właściciel ziemski, oraz Matylda z d. Mrowec, doczekali się sześciorga potomstwa. W gronie rodzeństwa Franciszka znajdują się m.in. Stanisław Nowotny (1895–1942), który był inżynierem chemikiem, legionistą oraz kawalerem Virtuti Militari, a także Bogumił Nowotny, Anna Nowotny-Mieczyńska (1899-1982), znana profesor biochemii w IUNiG w Puławach oraz Adam Nowotny (1900-1949), prawnik i prokurator Sądu Najwyższego II RP oraz Maria Nowotny.

Franciszek edukację rozpoczął w Gimnazjum (obecnie I LO) w Nowym Targu, gdzie z powodzeniem zdał maturę w 1922 roku. W tym samym roku podjął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, wybierając kierunek chemiczny. Po ukończeniu pierwszego roku przeniósł się na Wydział Chemiczny Politechniki Lwowskiej, gdzie uzyskał dyplom inżyniera chemika w 1928 roku. W 1938 Franciszek zdobył stopień doktora nauk chemicznych na Politechnice Lwowskiej. Następnie habilitował się w 1946 na Wydziale Chemicznym Politechniki Śląskiej z siedzibą w Krakowie.

W 1946 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1955 roku został profesorem zwyczajnym. Franciszek Nowotny znalazł swoje ostatnie miejsce spoczynku na cmentarzu Rakowickim, w kwaterze P, rząd 1, miejsce 37.

Działalność naukowa i dydaktyczna

Franciszek Nowotny, jeszcze w okresie swojej edukacji na Politechnice Lwowskiej, uzyskał zatrudnienie w Katedrze Chemii Rolnej, działając w charakterze asystenta. W latach 1929-1930 odbył praktykę zawodową w małopolskich Zakładach Chemicznych z siedzibą w Alwerni, gdzie zdobył doświadczenie jako inżynier ruchu, skupiając się na produkcji kwasu mlekowego oraz octowego. Po zakończeniu praktyki, w 1930 roku, powrócił na Politechnikę Lwowską, gdzie powierzono mu stanowisko asystenta w Katedrze Technologii Rolnej na Wydziale Rolniczo-Lasowym w Dublanach.

Między 1934 a 1941 rokiem, Nowotny kontynuował pracę jako asystent, a później adiunkt w Katedrze Technologii Chemicznej Przemysłu Rolnego Politechniki Lwowskiej. Po zajęciu tego miasta przez Niemców w 1941 roku, przeniósł się do Krakowa. W 1945 roku dołączył do Politechniki Śląskiej, gdzie objął stanowisko adiunkta w Katedrze Technologii Przemysłu Rolnego, a w 1946 roku uzyskał habilitację. Niedługo później, w 1947 roku, przeniósł się na Politechnikę Śląską do Gliwic, jednocześnie podjął pracę na Politechnice Wrocławskiej, gdzie kierował Katedrą Technologii Przemysłów Rolnych na Wydziale Chemii Technicznej. W tym czasie organizował zarówno działalność dydaktyczną, jak i naukową, a także pełnił funkcję dziekana tego Wydziału.

W 1949 roku, Rada Wydziału Rolniczego Uniwersytetu Jagiellońskiego powierzyła mu prowadzenie wykładów z technologii rolnej, a wkrótce potem został mianowany kierownikiem Katedry Chemii Ogólnej. W 1953 roku objął stanowisko kierownika Katedry Technologii Rolnej, a później dyrektora Instytutu Chemii Ogólnej i Technologii Rolnej. W latach 1951–1952 pełnił funkcję prodziekana Wydziału Rolnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, a w latach 1962–1963 dziekana Wydziału Rolniczego Wyższej Szkoły Rolniczej. W 1964 roku został prorektorem ds. nauczania tej uczelni.

Franciszek Nowotny był niezwykle aktywny w środowisku naukowym, zarówno w Krakowie, jak i w skali ogólnopolskiej. Jako członek prezydium Komitetu Technologii i Chemii Żywności Polskiej Akademii Nauk, aktywnie uczestniczył w pracach Komisji Nauk Rolniczych i Leśnych Oddziału Krakowskiego PAN oraz sprawował funkcję przewodniczącego Oddziału Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Biochemicznego.

Spuścizna naukowa

Franciszek Nowotny pozostawił po sobie niezwykle cenną spuściznę edytorską, która stanowi ważny element jego dorobku naukowego.

Wielokrotnie współpracował z innymi naukowcami przy publikacjach, co przyczyniło się do efektywności jego pracy i znacznego rozwoju różnych dziedzin.

• „Skrobia”, WNT, 1969,
• „Technologia przemysłów ziemniaczanych”, PWT, 1952,
• „Chemia i technologia przemysłów rolnych”, PWRiL, 1961,
• „Biochemia Węglowodanów”, PWRiL, 1968,
• „Technologia przetwórstwa ziemniaczanego”, WNT, 1972.

Odznaczenia

Franciszek Nowotny otrzymał wiele wyróżnień za swoją działalność akademicką, które podkreślają jego wkład w rozwój nauki. Należy do nich:

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• członek korespondent Polskiej Akademii Nauk.

---

Oceń: Franciszek Nowotny

---